Yapı Denetimi Nedir, Ne İş Yapar?

Yapı denetimi genel olarak inşaat sektöründe önemli bir rol oynayan bir kavram olarak ön plana çıkarken, bu konuda özellikle yapı denetim kanunu da önemli faktörlerin arasında yer almaktadır.

Yapıların güvenli, sağlam, yasal düzenlemelere ve çevre standartlarına uygun bir şekilde inşa edilmesini sağlamayı hedefleyen yapı denetimi, bu anlamda da bir denetim aracıdır.

Genellikle bu süreç uzman ve bağımsız yapı denetim firmaları ya da denetçileri tarafından yürütülürken, yapı denetimi inşaat projelerinde başlangıç aşamasından yapının tamamlanmasına kadarki süreçler ve aşamaları kapsamaktadır.

Yapılarda proje aşamalarında mühendislik ve mimarlık planlarının yasal gerekliliklere uygun olması gerekirken ayrıca bina kodlarına ve kalite standartlarına da uygunluk bu anlamda denetlenmektedir. Bu denetlenmede tüm bu unsurların standartlara uygun olup olmadığı, bir yapı denetçisi tarafından incelenmektedir.

Projenin tasarımı, projede kullanılan malzemelerin seçimleri, çevresel etkiler ve yasal unsurlar gibi durumlar da bu incelemede önemli bir yer tutmaktadır. Proje aşamasından fiziksel aşamaya geçildiğinde ise yapı denetim görevlisi, bu projenin uygulama aşamasında da yasal ve teknik gereksinimleri denetler.

Bu denetleme ile de tüm projenin yasalara uygun bir şekilde ilerlemesini sağlayabilmektedir. Yapı denetim yönetmeliği de bu anlamda hem yapı projesinde uyulması gereken bir durumken, yapı denetmeni de bu yönetmeliğe göre kontrollerini gerçekleştirmektedir.

İnşaat sürecinde yapıda genel olarak düzenli denetimler gerçekleştirilmektedir ve bu denetimlerde de malzeme kullanımı, işçilik durumu ve kalitesi, güvenlik önemleri göz önünde bulundurulmaktadır. Tüm bu denetimler ise yapıda ortaya çıkabilecek olası hataların erken tespitini ve erken bir şekilde bu hataların düzeltilmesini sağlayabilmektedir.

Daha sonradan bu hatalar yüzünden ortaya çıkabilecek maliyetli sorunların önüne geçmek için de yapı denetimi son derece önemli bir durumdur. Yapının son aşamasında tamamlanan yapının son denetimini de içerebilen yapı denetimi, yapının tüm aşamasında yapı denetimini gerçekleştirmektedir.

Yapının son aşamasında proje planına uygunluk durumunun yanında enerji verimliliği, yangın güvenliliği, engellilerin durumu gibi durumlar da yapı denetiminde incelenmektedir. Tüm bu unsurlara uygun olan bir yapıda yapı denetiminde kullanım izni verilebilmektedir.

Yapı denetimi inşaat sektöründe güvenlik, kalite, yasal ve çevresel standartların uygulanmasını kontrol eden ve denetlemeye yarayan bir süreci kapsayabilmektedir. Yapı denetimleri hem inşaat projesi sahibini kapsarken hem de yapıların güvenli olabilmesini de sağlar ve bu anlamda yapı denetimleri çeşitli yasal süreçleri ve yönetmelikleri de içerisinde barındırmaktadır.

İçindekiler

• Yapı Denetimi Nedir?
• Yapı Denetim Kuruluşları Nelerdir?
• Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği
• Yapı Denetim Hizmet Sözleşmesi Neleri Kapsar?

Yapı Denetimi Nedir?

Genel olarak inşaat sektöründe yapıların inşası, tasarımı ve kullanım aşamalarını denetleyen yapı denetimi, bu denetimlerde güvenlik, kalite, çevresel uygunluk durumlarını belirli yasal düzenlemelere uygunluk unsurları ile kontrol edilmesi sürecini kapsamaktadır. Yapı denetimin amacı ise yapılarda insan güvenliğini ve yapı sağlığını kontrol etmektir.

Bununla birlikte dayanıklı, çevreye ve yasalara uyumlu ve fonksiyonel yapıların inşa edilmesini de sağlayan yapı denetimi, bu anlamda hem insanlar hem de yapılar için önemli bir durum olarak ön plana çıkmaktadır.

Bağımsız ve çeşitli uzman denetim firmaları aracılığı ile yürütülebilen yapı denetimlerinde, inşaat projelerinin farklı aşamalarında bu yapı denetim işlemleri gerçekleşebilmektedir. Bu denetimlerde özellikle yapı denetim kanunu ve yönetmelikleri de önemli bir yer kaplamaktadır.

İnşa projelerinde proje aşamalarında mimarlık ve mühendislik planlarının çeşitli yasal gerekliliklere uyması ile birlikte çeşitli standartlara ve güvenlik kurallarına uygun olması gerekmektedir. Bu uygunluk durumunu da yapı denetimi sağlamaktadır. Yapı malzemelerinin doğru bir biçimde seçilmesi, enerji verimliliği gibi de çeşitli faktörler bu denetimde önemli unsurlardır.

Projelerde fiziksel aşamalarda da yapı denetçileri inşaat sürecinde düzenli bir şekilde denetlemelerde bulunabilmektedir ve bu denetlemelerde ise genel olarak malzeme kullanımları, işçilik kalitesi, yapı güvenliği ve çeşitli yangın önemleri gibi faktörler göz önünde bulundurulmaktadır.

Tüm bu denetimler, yapıda öncelikle potansiyel hataların erken tespit edilmesini sağlayabilmektedir. Bu hataların erken düzeltilmesi ile birlikte hem yapı hem de insan güvenliği erken aşamalarda garanti altına alınabilmektedir. Bu şekilde yapı denetimi ile birlikte, yapıdaki sorunların önüne geçilebilmektedir.

Yapı tamamlandığında, yapı denetimi esnasında bu yapının proje planlarına uygunluk durumları, kullanım güvenilirliği, çevresel uygunluk gibi çeşitli detaylar ve unsurlar, yapı denetiminde kurallara uygun bir şekilde denetlenmektedir.

Bu aşamada eğer yapı tüm yasal ve teknik gereklilikleri karşılıyor ve bunlara uygunsa, yapı denetiminde yapıya kullanım izni verilebilmektedir ve yapı, yapı sahibi ya da kullanıcılara teslim edilebilmektedir.

Yapı Denetim Kuruluşları Nelerdir?

Yapı denetim kuruluşları bu yapı denetimlerini gerçekleştirmek için çeşitli faktör ve unsurları denetleyen önemli kuruluşlar olarak görülmektedir. İnşaat sektöründe yapıların inşasını, tasarımı ve kullanım aşamaları esnasında güvenlik, yasal düzenlemelere uygunluk ve kalite gibi çeşitli standartları denetleyen ve kontrol eden bir görevi de üstlenmektedir.

Bu yapı denetim kuruluşları genel olarak bağımsız ve uzman denetçiler ile birlikte yapı projelerinin sorunsuz bir şekilde planlanmasını ve ilerlemesini sağlarken, yapının bitiş aşamasında da yapının denetimini yapmaktadır.

Genel olarak, resmi lisans ve resmi yetkilendirmeler ile faaliyet gösteren yapı denetim kuruluşları, inşaat projelerinin yerine getirmesi gereken çeşitli unsurların denetim ve takibini üstlenebilmektedir. Yapı denetim kuruluşlarının temel görevleri arasında özellikle tasarım denetimi, inşaat denetimi, son denetim ve kullanım izni gibi unsurlar yer almaktadır.

Bu konuda tasarım denetiminde yapı denetçileri inşaat projelerinin tasarım aşamasında mimarlık ve mühendislik planlarını incelemektedir. Bu incelemede bu planların yasal düzenlemelere ve bina standartlarına uygunluk durumunu kontrol ederken, yapı malzemelerin uygunluğu da önemlidir.

Ayrıca taşıma kapasitesi, enerji verimliliği ve binanın güvenlik kurallarına uygunluk durumunu da göz önünde bulundurmaktadırlar. Fiziksel inşaat sürecinde de yapı denetçileri özellikle malzeme kullanımı ve işçilik kalitesini göz önünde bulundururken bu unsurları denetlemektedirler.

Bu denetimler de inşaat denetiminde olası hataların erken bir şekilde tespit edilmesini ve bu hataların erkenden düzeltilmesini mümkün kılabilmektedir. Son denetim ve kullanım izni aşamasında, özellikle yapının tamamlandığı sırada son bir denetim yapılmaktadır. Proje planlarına uygunluğun yanı sıra bu aşamada çevresel uygunluk ve kullanım güvenliği gibi çeşitli durumlar da incelenmektedir.

Tüm bu aşamalar ile birlikte son aşamada eğer yapı tüm yasal düzenlemelere ve gerekliliklere uygun olursa denetim uzmanı tarafından yapıya kullanım izni verilebilmektedir. Yapı denetim binadan kaç yıl sorumludur konusu da sıklıkla sorulmaktadır.

Bu konuda çeşitli yasal kanunlara göre yapının taşıyıcı sisteminden dolayı yapı denetim binalardan on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıl sorumludur.

Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği

Yapı denetim önemli bir durumken, yapı denetim uygulama yönetmeliği de bu anlamda önemlidir. Yapılar denetim sürecinde yapı denetim uygulama yönetmeliğine uygun bir şekilde denetlenmelidir.

Bu anlamda da yapı denetim firmaları ve denetçiler, yapıları denetlerken yapı denetimin uygulama yönetmeliğine göre hareket etmektedirler.

Yapı Denetim Hizmet Sözleşmesi Neleri Kapsar?

Yapı denetim hizmet sözleşmesi, yapı denetim firmasıyla müşteri arasında imzalanan bir anlaşmayı ifade etmektedir. Bu anlaşma denetim sürecinin kapsamını ve görevlerini kapsayabilmektedir.

Ayrıca bununla birlikte tarafların hak ve yükümlülüklerini kapsayan bu anlaşma, yapı denetim hizmet bedeli ve ücretler gibi detayları da belirleyebilmektedir.