İçindekiler
İntifa hakkı nedir için yapılan sorgular 2022 ve 2023 yıllarında artış göstermiştir. Hak sahiplerine yönelik olan intifa hakkında yararlanma ve hakkı kullanma için belirlenen şartlar vardır. İntifa hakkı hak sahibi tarafından başkasına taşınmaz malın devredilmesi esnasında kullanılan bir terimdir. Bu devir işlemleri kiralama olarak düşünülmeli. Satma ya da tamamen devretme olarak düşünülmemelidir.
Tapuya konu olan taşınmaz malın tamamının ya da bir bölümünün kiralanmasına hak sahibi karar verebilir. Bu kiralanma süreci kullanma hakkı olarak bilinmektedir. Kullanım haklarının bir başkasına kısa süreli verilmesi için belirli şartlar hazırlanmıştır. Bu şartlara tabi olan hak sahiplerinin uyması gereken kurallar da bulunur. İntifa hakkına uymak için noter onayı gerekir. İntifa kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumuna göre 3 farklı şekilde açıklanmıştır. İntifa kelimesi; yararlanma, nimet, faydalanma ve kazanç gibi anlamalara gelmektedir.
İntifa hakkı ne demek sorusuna verilen farklı yanıtlar vardır. Her yanıtı etkileyen faktörler, hak kullanımını da etkiler. Söz konusu arsanın ya da binanın kullanım haklarının bir süreliğine başka kişilere devredilmesi işlemi intifa hakkıdır. Her tapu sahibinin intifa hakkı bulunmaktadır. İntifa hakkının hangi süre ile kullanılacağı, devir işlemlerinin nasıl yapılacağı ve devir sürecinde uygulanacak olan bedel gibi detaylar özel olarak belirlenir.
Başkasına ait olan bir maldan yararlanma veya malı kullanma olarak da açıklanabilir. Hak kapsamında hareket edebilmek için yasalara tabi olmak gerekir. Hukuk terimleri arasında bulunan intifa hakkı nedeniyle açılan davalar da bulunmaktadır. İntifa hakkının kapsamı ve hak sahiplerine verilen yetki ve yükümlülükler ülkelere göre değişebilmektedir.
İntifa hakkı geçerlilik süresi için spesifik kurallar belirlenebilir. Hak sahibi ve kullanıcı arasında imzalanacak olan anlaşmaya sözleşmeye bağlı olarak intifa hakkının kaç yıl kullanılabileceği değiştirilebilmektedir. İntifa hakkının süresiyle ilgili bir kural belirlenmemiş ise bu süre Yargıtay kararı ile 10 yıl olarak belirlenmiştir. Ortalama 10 yıl boyunca geçerli olan intifa hakkı süresiz olarak da kullanılabilmektedir.
İntifa hakkı yapılan çalışmalar neticesinde istenirse sadece bir yıl istenir ise 20 yıla kadar uzayabilir. Bu durum tamamen intifa hakkının nasıl kullanılacağına ve sözleşmede hangi şartların belirleneceğine göre değişmektedir. Dolayısıyla intifa hakkında kaç yıl geçerli olduğuna dair net bir süreden bahsetmek yanlış olacaktır. Hak sahipleri hazırlayacakları sözleşme kapsamında kullanıcılar ile ortak bir süre belirleyebilir ya da haklarını kullanarak kendileri süre şartı koyabilir.
İntifa hakkının kapsamı yapılan sözleşmeler ile değişebilmektedir. Tapuya konu olan taşınmaz mülkün kullanım haklarının belirli süre boyunca bir başkasına verilmesi için kullanılabilen hakka intifa hakkı ismi verilmiştir. İntifa hakkının kapsamı kullanım süresi ve bunlara benzer diğer özellikleri kanun çerçevesinde belirlenmiştir. İntifa hakkının içerisinde yer alan ek haklar ve kapsamlar şu şekilde sıralanabilir:
Bu hakların kapsamı ve kapsama giren özellikler ülkelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Aynı zamanda hak sahibi ve kullanıcı arasında imzalanacak olan sözleşme de intifa hakkının kapsamını ve geçerliliğini değiştirebilir.
Tapuda intifa hakkı, tapuya konu olan taşınmaz malın kullanım haklarının süreli olarak devredilmesidir. Bu devir süreci tüm haklar için geçerli değildir. Sadece taşınmazın kullanımı ve bu kullanımdan doğacak olan yükümlülükler devredilir. Örneğin bakım ve onarım gibi süreçler de kullanıcıya ait olabilmektedir.
Geçici bakım ve onarımlar ile kalıcı bakım ve onarımların ayrımı mahkeme nezdinde yapılabilmektedir. Kullanıcı ve hak sahibi arasında yaşanabilecek ayrışma ve tartışmalar için tapu müdürlüğüne gidilmesi gerekir.
İntifa hakkı için belirlenen ücreti yapılacak olan sözleşmeye göre değişebilir. İntifa hakkının kullanılmasına sebep olan taşınmaz malın özellikleri ve diğer kriterlerine bağlı olarak intifa hakkının ücreti belirlenebilir. İntifa hakkının ne kadar olacağı ile ilgili genel bir yargıda bulunmamaktadır.
Hem eksper yorumu ve hazırlanacak olan rapor hem de sözleşmeye bağlı belirlenen şartlar intifa hakkının ücretinin belirlenmesinde önemli rol oynar. Tüm hak sahiplerine ücret konusunda belirlenen herhangi bir alt limit ya da üst limit bulunmamaktadır.
İntifa hakkının tapuda belirtilmesi zorunlu tutulmamaktadır. Kullanım hakkının devri esnasında sürecin tapuya eklenmesine gerek yoktur. İntifa hakkının tapuda yazıp yazmaması gibi detaylar hem hak sahiplerine hem de ülkelere göre farklılık gösterilebilir. Konuya ilişkin bir zorunluluk olmaması sebebiyle tapu da bulunmasına gerek yoktur. Sürecin noter onayında gerçekleşmesi ve bunun için oluşturulacak olan sözleşme ve ek belgeler sebebiyle tapuda intifa hakkına yer verilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.
İntifa hak sahibinin ölmesi durumunda sözleşme tüm yükümlülüğünü kaybetmektedir. Yapıyı intifaya veren kişi ölür ise intifadan alan kişinin tüm hakları düşmektedir. İntifaya verilen taşınmaz malı kullanan kişinin tüm yükümlülükleri kaldırılır. Bu durumda intifada alan kişinin binayı ya da ilgili taşınmaz varlığı kullanmasına izin verilmez. İntifaya veren kişi öldüğü zaman sözleşme yükümlülükleri ortadan kalkmakta ve sözleşme tamamen iptal olmaktadır. Dolayısıyla sözleşmeye konu alan taraflar dan herhangi birinin yaşaması halinde sözleşmenin devamlılığının sağlanması gibi bir durum söz konusu değildir.
İntifada mirasçılık konusu için yapılan düzenlemeler bulunur. Bu düzenlemeler kapsamında intifa hakkı bulunan kişi, intifa sözleşmesi imzalandıktan sonra hayatını kaybetmiş ise tapunun hakları mirasçılara geçer. Ancak intifa sözleşmesi mirasçı olsun olmasın iptal edilmektedir.
Dolayısı ile intifa hakkının tapu miras yolu ile geçmesi için yeniden sözleşme imzalanması gerekir. Yeni düzenlenecek sözleşmede ise kurallar ve şartlar değişebilir. Eğer sözleşmeye ölüm gibi mücbir gelişmelere dair bir ibare, kural ya da şart eklenmiş ise bu şartlar kapsamında intifa sürecinin nasıl ilerletileceğine karar verilir.
İntifadan men nedir sorusu sık merak edilen bir sorudur. İntifa hakkından men olmak için belirlenen şartlar vardır. İsteyerek ya da istemeyerek bu şartları sağlayan hak sahipleri ve kullanıcılar, intifa hakkından men olur. Men olmak için ise ölüm, yasa dışı süreçlerin izlenmesi, işgal ve bunlara benzer durumların gelişmesi gerekir.
İntifa hakkı devredilebilir mi sorusuna verilen yanıt olumludur. Şartlar sağlandığı takdirde intifa hakkının devir süreçleri başlatılabilmektedir. Eğer taraflar arasında imzalanacak olan sözleşmede aksi belirtilmemiş ise intifa hakkının devredilmesi mümkün olmaktadır.
İntifa hakkını devretmek isteyenlerin önünde yasal bir engel olarak sözleşme bulunur. Sözleşme şartları içerisinde intifa hakkının devredilemeyeceği ibaresi yer alıyor ise bu durumda devir süreçlerinin önünde engel oluşmaktadır.