Kira Artış Oranı 2023 Hesaplama Rehberi!
İçindekiler
- 2023 Kira Artış Oranı Nasıl Hesaplanır?
- İşyeri & Dükkan Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir?
- Tefe ve Tüfe Nedir? Kira Artışındaki Etkisi Nedir?
- %25 Kira Artış Kısıtlaması Ne Zaman Sona Eriyor?
2023 Kira Artış Oranı Nasıl Hesaplanır?
Ev sahipleri, mülkünü yasal düzenlemelere uygun olacak şekilde kiralamalıdır. Mülkün değerinde bir kiralama tutarının belirlenmesi gerekmektedir. Bundan dolayı kira artış oranı nasıl hesaplanır şeklindeki soruların cevaplanmasından önce kira oranları konusundaki kafa karışıklıklarının giderilmesi öncelikler arasındadır.
Konut ve iş yeri sahipleri, özellikle enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde kira artışını ne şekilde yapabilecekleri konusunda sıkıntılar yaşayabilmektedir. Bu sıkıntılara mülk sahibi ve kiracının da anlaşmazlıkları eklenebilmektedir. Kiraların artışıyla ilgili kanunda yer alan düzenlemeleri takip etmek yaşanacak problemlerinde önüne geçmektedir.
Kira artışlarını belirleyen unsurlar için şunlar söylenebilir;
- Konut kira artış oranı ev sahibi ve kiracı arasındaki sözleşmeye göre yapılmaktadır.
- Bir diğer unsur yasal düzenlemelerdir. Standart kira sözleşmesi içerisinde kiralanan konut veya mülklerin bedeli yılda bir kez artmaktadır. Bu artışın belirlenmesinde önceki yılın kira miktarı ele alınmaktadır.
- Tüfe kira artış oranı endeksi ile de kira artışı hesaplanabilmektedir. Tüfe, konutların yanı sıra iş yerlerinin kira artışının hesaplanmasında kullanılmaktadır.
- Kira artışı yapılırken borçlar kanunundan da yararlanılmaktadır.
Kira artışını sınırlayan yasal düzenlemeler;
- 2022 yılında resmi gazetede yayınlanan içeriğe göre 11 Haziran 2022 ve 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında kira sözleşmelerindeki artış yüzde 25’ten daha fazla olmayacaktır. Bu düzenleme sayesinde kira artış oranı bu rakamı geçmeyecektir.
Kira artışı oranı hesaplama işlemi şu şekilde yapılmaktadır;
- Kira artışı için genellikle Tüfe değerine bakılmaktadır. Ödenen kira tutarı ile Tüfe oranı çarpılmakta ve çıkan sonuç 100’e bölünmektedir. Kira artışı bu şekilde belirlenmektedir.
İşyeri & Dükkan Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir?
İşyeri kira artış oranları ile konut kira artışı oranlarının düzenlenmesi arasında bazı farklılıklar mevcuttur. Haziran 2022 ve Temmuz 2023 yıllarını kapsayacak yasal kira artış oranı yüzde 25’te tutulmuştur. Ancak işyerleri bu içeriğin dışındadır.
Kapsam dışında yer alan işyeri kira artış oranı TÜFE 12 ay ortalamasına göre gerçekleştirilmektedir. Geçtiğimiz aylarda açıklanan TÜİK verilerine göre enflasyonun boyutu 12 aylık süreci değiştirmektedir. Yasal zam oranı aşıldıktan sonraki süreç birçok işyeri için sıkıntılı bir durum olmaktadır.
İşyeri kira artışı oranları TÜFE 12 aylık ortalama ve değişikliklere bakılarak hesaplanmaktadır. Enflasyon ve zam oranlarına göre artış yapılmaktadır. İşyerindeki kira oranlarının artışı durumu tarafların iradelerine bırakılmaktadır. Taraflar kendi aralarında sözleşme yaparak kira artış tutarını belirlemektedir.
Dükkân kira artış oranı da işyeri gibi belirli hesaplamalara ve TÜFE değerine göre yapılmaktadır. İşyeri ve dükkân kira artış oranları konut kiraları kapsamında yer almadığı için farklı bir şekilde gerçekleşmektedir.
İşyeri, dükkân ve ofis için yasal düzenlemelerde herhangi bir sınırlama yoktur. Yani işyerleri gibi, dükkânlarda 12 aylık TÜFE ortalamasına göre hesaplanmaktadır. Aynı zamanda mülk sahibi ve kiracının arasındaki anlaşmaya göre de kira oranı belirlenmektedir. Yatırım amaçlı ev kiralama hakkında düşünüyorsanız blog yazımıza göz atın!
Tefe ve Tüfe Nedir? Kira Artışındaki Etkisi Nedir?
Konut, işyeri, ofis ve dükkân gibi yerlerin yıllık kira artış oranları belirli bir seviyede artış göstermektedir. Bu kira artışı birtakım şartlara ve yasal düzenlemelere bağlı olarak yapılmaktadır. Borçlar kanunundaki 344. Maddeye bakarak kira artışları ile ilgili bilgi almak mümkündür. Böylece ev sahibi ve kiracının maddi yönden yaşayacağı kayıplarında önüne geçilebilir.
Kanundaki kira artışı düzenlemesini detaylı bir şekilde anlayabilmek için Tefe-Tüfe bilgisine ihtiyaç vardır. Tefe ve Tüfe için kısa bir şekilde ekonominin temel göstergesi olduğundan bahsedilebilir.
Kira stopajı hakkında merak ettikleriniz için blog yazımıza göz atabilirsiniz!
TEFE Nedir?
Tefe kavramını uzun bir şekilde açıklamak gerekirse toptan eşya fiyat endeksi olarak tanımlanabilir. Tefe genel olarak, yurt içinde imal edilen malların birçok yeri kapsayarak üretim zincirindeki fiyat değişimlerini belirlemesinde rol almaktadır.
Tefe, TÜİK tarafından hesaplanan endekslerden bir tanesidir ve aylık ve yıllık enflasyon miktarının belirlenmesinde oldukça etkilidir. Tefe hesaplanırken hammadde, mamul ürünler, sepetteki arz fiyatları ve toptancı marjı da listeye dahil edilmektedir.
TÜFE Nedir?
Tüketici fiyat endeksi anlamına gelen Tüfe, seçilen bir mal ve hizmetin fiyatlarında meydana gelen değişimleri ölçmek için kullanılmaktadır. TÜİK’in hesapladığı Tüfe değişim oranı ile perakende fiyatlarındaki farklılıklar ve enflasyon net bir şekilde görülebilmektedir.
Tüfenin doğru bir şekilde hesaplanabilmesi için fiyat takibini yapmak, eşya ve hizmet sepetini kullanmak ve sepete ilişkin fiyat düzeyinin ne olduğunu belirlenmesi gerekmektedir. Özellikle ekonomi politikalarının gideceği yön, kiraların artırılması ve ekonomik faaliyetlerin farklı şekilde yönlendirilebilmesi için Tüfeden yararlanılmaktadır.
Tefe ve Tüfenin arasındaki en büyük fark; Tüfede doğrudan alınan malın fiyatı ölçülmektedir. Tefede ise toptan eşya fiyat endeksi ölçülmektedir. Bu iki endeks, çok sayıda sistemde tercih edilmektedir.
Tefe-Tüfenin Kira Artışındaki Etkisi Nedir?
Konutların veya işyerlerinin kira artış oranını belirleyen en önemli faktörlerden birisi Tefe-Tüfedir. Enflasyon oranının ile birlikte kullanılan Tefe ve Tüfe, kiralara uygulanacak en üst zam miktarını belirlemektedir. Kira artış oranı Tefe Tüfe ile net bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
Ev sahibi ve kiracı arasında yapılan görüşmelerde Tüfeden yüksek olmamak şartıyla kira artış oranı belirlenebilir. Tefe-Tüfe ile ilgili yasal düzenlemelerde kira artış oranının nasıl olması gerektiği açık bir şekilde yazılmaktadır. Bu duruma uyulmadığı taktirde yaptırım uygulanmaktadır.
Yıllık Tüfe oranı ve kira sözleşmesinde yer alan maddelere göre kira artırılabilir. Ancak bu süreçte dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Bu durumlar;
- Yapılacak zam oranı yıllık Tüfe oranının belirlenen ortalamasından daha fazla olmamalıdır. Aksi durumlarda kiracı yapılan zamma itiraz edebilir.
- Ev sahibi ve kiracı arasında anlaşmazlık meydana gelirse ve kiracı daha az para öderse ev sahibi icra yoluyla farkı alabilmektedir.
- Evin kira artışı sözleşmenin sona ermesinden bir ay önce yıllık ortalamaya göre yapılmalıdır.
Tefe-Tüfe kira artışını net bir şekilde belirlemektedir. Artış oranının taban fiyatı için Tüfe kullanılmaktadır. Buradaki verilere göre kiradaki artış oranı belirlenmektedir. Tefe ve Tüfe uygulamaları dışında farklı basit uygulamalar ile de kira artışı hesaplanabilmektedir.
Tefe ve Tüfe ortalamasını alarak hesaplama yapmak hem ev sahibi hem de kiracılar için oldukça pratiktir. Bu pratik içerikler sayesinde kira oranları hızlı bir şekilde belirlenebilmektedir.
%25 Kira Artış Kısıtlaması Ne Zaman Sona Eriyor?
Kira artışı durumu hem enflasyon nedeniyle hem de ekonomideki dalgalanmalar nedeniyle sıklıkla gündeme gelmektedir. Yasal düzenlemelerde yer alan kurallara göre kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine bir değişiklik yapılamamaktadır.
Konut veya işyeri kiraları kanunen artırıldığı zaman tarafların yeni kira bedeli konusunda uzlaşmış olması gerekmektedir. Kanunda belirtilen sınırların aşılmaması oldukça önemlidir.
Haziran 2022 yılı ve Temmuz 2023 kira artış oranı yüzde 25 olarak kısıtlamıştır ve bu durum geçici bir uygulama olarak öne çıkmaktadır. Kira artışı sözleşmelerinde artış oranı yüzde 25’i geçmeyecektir. Ancak bu süreçte bazı kafa karışıklıkları yaşanmaktadır. Bunlar;
- Ev sahibinin evi satması durumunda kira sözleşmesine ne olacağı
- Yasa meclisse geçmeden önce gerçekleşen kira sözleşmelerine ne olacağı
- Haziran 2022’den önce kira sözleşmesinin yenilenmesinden sonra ne olacağı gibi sorulara birçok yönden cevap aranmaktadır.
